Vraag je je ooit af waar die heerlijke ochtendbeker koffie eigenlijk vandaan komt? Nou, het begint allemaal bij de koffiestruik, die zijn thuis vindt in de meest exotische plekken van de wereld. Net als bij de gereedschappen en accessoires van Eluar, ons webshop voor keukengerei, draait het allemaal om de juiste omstandigheden en kwaliteitsingrediënten.
De koffiestruik is een echte oerwoudplant en heeft zijn eigen voorwaarden om echt te floreren. Denk aan een warm en vochtig klimaat zonder grote temperatuurschommelingen - het liefst tussen 17 en 23°C. Maar dat is niet alles! Onze koffievruchtdragende vriend heeft ook een rijke, humusrijke bodem nodig - een soort luxe mengsel van rottende bladeren en aarde. Je kunt het je voorstellen als de perfecte matras voor de struik, omdat de wortels tot wel 5 meter diep kunnen reiken. Dat is bijna net zo diep als een duik in onze uitgebreide selectie van koffietassen en kannen op Eluar!
Helaas zijn er ook gevaren die op de loer liggen voor de koffiestruik, waaronder insecten zoals wortelaaltjes, rupsen en luizen, en de gevreesde bladroestschimmel die de bladeren aantast. Slecht weer zoals zware regenval, hagel, stormen, nachtvorst en droogte kunnen ook schadelijk zijn voor onze geliefde koffieplanten.
Heb je ooit gehoord van de 'koffiegordel'? Het is een gebied dat zich uitstrekt tussen 25° noorderbreedte en 30° zuiderbreedte, een plek waar de meeste koffieplanten ter wereld worden geteeld. Hoewel de Coffea-plantensoort oorspronkelijk uit Afrika en Madagaskar komt, zijn koffieplantages nu te vinden in bijna alle tropische en subtropische gebieden - een beetje zoals hoe je Eluar-producten kunt vinden in keukens over de hele wereld.
Koffie is niet alleen een essentieel onderdeel van onze ochtendroutine, maar ook een van de belangrijkste landbouwgewassen van de economie. Het behoort tot de Rubiaceae, de familie van tweezaadlobbige planten, en binnen die familie maakt koffie deel uit van het geslacht van de Coffea. Er zijn tal van Coffea-soorten, waarbij de grootte van de boom in het wild varieert van 6 tot 20 m, afhankelijk van de soort. In kwekerijen worden de bomen tot struiken gesnoeid om de koffieproductie te bevorderen.
Dus de volgende keer dat je geniet van je favoriete kop koffie in een van onze Eluar koffietassen of kannen, denk dan aan de reis die elke koffieboon maakt, van de oerwoudkoffiestruik tot je keukentafel. En als je meer van deze boeiende verhalen wilt horen, blijf dan onze blog volgen en ontdek nog veel meer over de wereld van keukengerei.
ARABICA
De economisch belangrijkste soort is de Coffea arabica. Linneaus gaf het plantengeslacht in het midden van de 18de eeuw die naam omdat hij verkeerdelijk dacht dat koffie in Arabië groeide. In die tijd was koffie inderdaad enkel bekend via de Arabieren, die er een handelsmonopolie op hadden. In feite groeit de echte 'arabicakoffie' enkel in de hooglandregenwouden van Zuid-Ethiopië. Van daaruit brachten de Arabieren hem eerst naar de vochtige valleien van Jemen. Later raakte deze koffiesoort via India, Indonesië en de Europese hoofdsteden verspreid over de Europese kolonies in Midden- en Zuid-Amerika. Ten slotte werd de koffiecultuur geïntroduceerd op het Afrikaanse continent.
Geleidelijk aan werden andere koffiesoorten ontdekt en beschreven: eerst op de eilanden en langs de kusten van Afrika, later in het Afrikaanse binnenland. Momenteel zijn er zowat honderd verschillende botanische soorten bekend. Daarnaast bestaan er nog talrijke cultuurvariëteiten van de Coffea arabica. De arabica wordt het meest verbouwd in Zuid- en Midden-Amerika, bijvoorbeeld in Brazilië, dat een vierde van alle koffie produceert.
De ongebrande arabicabonen zijn rond van vorm en lopen vaak spits toe. Ze zijn geelachtig tot groen- of blauwgrijs van kleur. Een arabicastruik heeft ongeveer een oppervlakte van 2 m bij 2 m nodig.
Enkele arabicavariëteiten:
TYPICA
De Typica is de basissoort vanwaaruit veel koffievariëteiten zijn ontstaan. Zoals de andere arabicasoorten is deze plant kegelvormig, met één verticale hoofdstam en secundaire verticalen die licht schuin lopen. Ze kan 3,5 tot 4 m hoog worden. De Typica heeft een zeer lage productie, maar die is van uitstekende kwaliteit.
AMARELLO
Deze koffiesoort, die zoals de naam al aangeeft een gele vrucht produceert, komt niet overal voor.
BOURBON
Bourbonplanten produceren 20 tot 30% meer koffie dan de Typica, wat toch nog minder is dan de meeste andere arabicasoorten. Deze plant is minder kegelvormig dan de Typica en heeft meer secundaire takken. De bladeren zijn breed en golvend aan de rand. De vrucht is klein en stevig. De bessen rijpen vlug en vallen bij hevige wind of felle regen gemakkelijk af. De Bourbon levert de beste resultaten op een hoogte tussen 1000 en 1800 m. Hij is uitstekend van kwaliteit en op dat vlak vergelijkbaar met de Typica.
CATURRA
De Caturra is een mutatie van de Bourbon, met een hogere productie en een gelijkbare kwaliteit, die men in Brazilië ontdekt heeft. Deze variëteit vraagt wel meer verzorging en bemesting. Ze past zich gemakkelijk aan in alle situaties, maar groeit het best op een hoogte tussen 500 en 1700 m. Op grotere hoogte is de kwaliteit beter, maar daalt het productievolume.
MUNDO NOVO
De Mundo Novo is een natuurlijke kruising tussen de Typica en de Bourbon die voor het eerst ontdekt werd in Brazilië. Deze plant is zeer sterk en goed bestand tegen ziekten, heeft een hoge productie, maar rijpt iets trager dan andere soorten. Deze variëteit groeit het best op een hoogte tussen 1000 en 1700 m.
CATUAI
De Catuai is een zeer vruchtbare koffieplant, ontstaan uit een kruising tussen de Mundo Novo en de Caturra. De plant is redelijk klein en de vruchten vallen niet gemakkelijk van de struik, wat bevorderlijk is in streken met veel wind of regen. De Catuai vergt veel verzorging en bemesting.
PACHE COMON
De Pache Comán is een mutatie van de Typica die voor het eerst ontdekt werd op de El Britohacienda in Santa Cruz Naranjo (departement Santa Rosa, Guatemala). Velen ervaren de smaak als zacht of flauw.
PACHE COLIS
De Pache Colis werd gevonden in Mataquescuintla, Guatemala, op een plantage met Caturra en Pache Comán. De bessen zijn erg groot en de bladeren ruw.
CATIMOR
De Catimor is een kruising tussen Timorkoffie (bestand tegen koffieroest) en de Caturra. Deze variëteit werd rond 1959 in Portugal gecreëerd. De rijping gebeurt erg vroeg. Om die reden moeten bemesting en beschaduwing erg nauw gecontroleerd worden. De productie ligt vrij hoog in vergelijking met andere commerciële koffieplanten en wanneer de Catimor op lage hoogte wordt geteeld, is er bijna geen verschil van smaak met andere commerciële variëteiten. Op een hoogte van meer dan 1250 m leveren de Bourbon, de Caturra en de Catuai echter wel een betere kwaliteit.
KENT
De Kentvariëteit staat vooral bekend om haar hoge productie en omdat ze bestand is tegen koffieroest.
MARAGOGYPE
Deze koffievariëteit is een mutatie van de Typica die in Brazilië werd ontdekt. De Maragogypeplant is erg groot en langer dan de Bourbon of de Typica. Doordat de productie bijzonder laag ligt, komt deze variëteit steeds minder voor. De Maragogype heeft maar om de 4 tot 5 jaar een goed productiejaar en groeit het best op een hoogte tussen 600 en 1500 m. In bepaalde koffiemarkten wordt de Maragogype nog steeds hoog gewaardeerd.
BLUE MOUNTAIN
De Blue Mountainplant is vooral bekend omwille van haar resistentie tegen ziekten en haar capaciteit om op grote hoogtes te bloeien. Deze variëteit werd oorspronkelijk in Jamaica geteeld, maar komt nu ook in Kona en Hawaï voor. De Blue Mountain kan zich niet aan alle klimaten aanpassen. Deze koffie zal dus niet overal zijn hoge aromaprofiel van uitstekende kwaliteit handhaven.
ROBUSTA
Naast arabicakoffie met zijn talrijke variëteiten wordt momenteel ook robustakoffie op grote schaal gekweekt. De wetenschappelijke naam ervan is Coffea canephora. Deze soort komt van nature voor in het Afrikaanse tropische regenwoud, van Senegal tot Uganda, en wordt het meest verbouwd in Afrika, Brazilië en Azië. Ze groeit het best in lager gelegen en dus warme gebieden, terwijl de arabica beter gedijt op grotere hoogte, waar het koeler is.
De ongebrande robustabonen zijn kleiner, ronder en zwaarder dan die van de arabicasoorten en meestal bruingroen van kleur. De robusta is krachtiger en harder van smaak dan de arabica. Robustaplantages hebben een grotere opbrengst dan die met arabicasoorten, en de planten zijn beter bestand tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Per struik hebben ze een oppervlakte van 4 m bij 4 m nodig.
LIBERICA
De liberica is een inlandse koffiesoort uit Liberia, die op een hoogte tot 700 m boven de zeespiegel groeit. Het is de meest robuuste van alle koffieplanten, die tot 20 m hoog kan worden. Deze soort levert een bittere koffie van iets mindere kwaliteit op. Deze plant wordt vooral gekweekt omdat ze zo sterk is en in allerlei omstandigheden kan groeien.
